نارسایی مزمن کلیه بهصورت خاموش بروز میکند و افراد مبتلا به نارسایی مزمن کلیه ممکن است از سالها پیش دچار این بیماری باشند اما چون علامت خاصی ندارد یا روند بروز علائم کند است، بهطور آرام و پنهانی بافت کلیه را از دست بدهند
شفاآنلاین>سلامت>کلیهها، 2عضو لوبیاشکل هستند که در طرفین بدن قرار دارند و از میلیونها نفرون تشکیل شدهاند. این نفرونها وظیفه دفع مواد شیمیایی و سموم بدن و جذب مواد غذایی را برعهده دارند. اگر در این فعالیت اختلالی ایجاد شود، فرد به نارسایی کلیه مبتلا میشود. این حالت ممکن است از آسیب فیزیکی به کلیه در اثر سانحه یا بیماری ایجاد شود. مشکلات مادرزادی کلیه، بیماری خود ایمن یا بیماریهای دیگر هم میتواند باعث نارسایی کلیه شوند.
در مواردی هم اختلال در خونرسانی به کلیهها باعث نارسایی این عضو میشود. اختلال در خونرسانی به دلایل مختلفی مانند خونریزیهای شدید و کم شدن حجم خون، کم شدن حجم مایعات بدن بر اثر ابتلا به اسهال، استفراغ یا تب شدید، استفاده از داروهای ادرارآور و انسداد و آسیب رگهای کلیه اتفاق میافتد.
نشانههای عمومی
نارسایی کلیهمتأسفانه عوارض این عضو به شکل غیرملموس و خاموشی پیشرفت میکند و در مراحل پیشرفته بیماری نشانههای آن ظاهر میشوند اما بهطور کلی تکرار ادرار بهویژه در شب، دفع ادرار همراه با درد، فشار و دفع خون، تورم در اندام تحتانی، پف غیرطبیعی صورت و دور چشم، احساس خستگی مفرط، خارش پوستی، طعم فلز آهن روی زبان یا استنشاق بوی آمونیاک در تنفس، تنگی نفس، احساس سرما و سرگیجه، درد پهلو و پاها و فشار در قفسه سینه از نشانههای بروز بیماریهای کلیوی بهشمار میآیند.
زمینههای ابتلا به نارسایی کلیوی
التهابات و عفونتهای کلیه و بیماریهای ارثی و ژنتیک از مهمترین دلایل ابتلا به نارسایی و از کارافتادگی کلیهها هستند. بیماریهای عفونی و زمینههای ارثی، کودکان را و بیماری فشار خون و دیابت بزرگسالان را مستعد عوارض کلیوی میکند. علاوه بر آن رفتارهایی مانند استعمال الکل و دخانیات و در تماس بودن با سموم دفع آفات گیاهی به میزان قابل توجهی آمار مبتلایان به نارسایی کلیه را افزایش میدهد.
مصرف خودسرانه داروهایی مانند آنتیبیوتیکها در کشور رواج زیادی دارد و بسیاری از افرادی که از عوارض این داروها بیاطلاعند، بدون تجویز پزشک به شکل بیرویهای قرصهای آسپیرین، استامینوفن و ایبوپروفن را برای تسکین دردهایشان استفاده میکنند که زمینه بروز نارسایی کلیه را بهوجود میآورد. علاوه بر آن سبک و شیوه زندگی و تغذیه نادرست پیامدهایی مانند افزایش وزن، ابتلا و پیشروی خاموش دیابت و فشار خون را بهدنبال دارد که مراحل پیشرفت بیماریهای کلیوی را تسریع میکنند.
مراحل پیشرفت بیماری
بیماری نارسایی کلیه در 3 حالت خفیف، مزمن و حاد دیده میشود.
در مواردی که کلیهها بهطور ناگهانی طی فاصله زمانی چند ساعت تا چند روز دچار مشکل میشوند و نمیتوانند مواد سمی را دفع کنند، نارسایی حاد کلیه ایجاد شده است.
نارسایی حاد کلیه که بهصورت ناگهانی بروز میکند، عوارض بسیار جدی و شدیدی دارد و حتی ممکن است به مرگ بیمار منجر شود.
نارسایی مزمن کلیه بهصورت خاموش بروز میکند و افراد مبتلا به نارسایی مزمن کلیه ممکن است از سالها پیش دچار این بیماری باشند اما چون علامت خاصی ندارد یا روند بروز علائم کند است، بهطور آرام و پنهانی بافت کلیه را از دست بدهند. علائم نارسایی کلیه در موارد مزمن همان نشانههای نارسایی حاد کلیه است با این تفاوت که طی مدت زمان طولانی این نشانهها ظاهر میشوند.
نارسایی خفیف کلیه با ارث، سبک زندگی ناسالم، چاقی، دیابت، بیماری قلبی و فشار خون تشدید میشود.
راههایی برای پیشگیری
کاهش زمینههای بروز عارضه بهترین راه پیشگیری است. کنترل مرتب قند و فشار خون از سن 25سالگی به بعد، خودداری از مصرف بیرویه گوشت قرمز، نمک، دخانیات و داروها راههایی برای پیشگیری از نارسایی کلیه محسوب میشوند.
ابتلا به سنگ کلیه علاوه بر بالا بودن میزان مصرف داروهای مسکن، با ایجادعفونت و انسداد در مسیر کلیه، این عضو را از کار میاندازد. برای پیشگیری از دچار شدن به بیماری سنگ کلیه باید روزانه حدود 8تا 10لیوان آب بنوشیم که اگر این آب سالم نباشد و املاحی مانند نیتریت در آن وجود داشته باشد، مصرف آن زمینه ابتلا به سنگ کلیه را بهوجود میآورد. در این شرایط استفاده از آب جوشیده و دستگاههای تصفیه آب خانگی توصیه میشود.یوسف مجتهدی-متخصص جراحی کلیه